पुणे – अमेरिकेची अंतराळ संस्था नासाच्या एका संशोधकाने सांगितले की, भविष्यात सौर वादळ कधी पृथ्वीवर आदळले तर पृथ्वीवरील लोकांकडे स्वतःला वाचवण्यासाठी फक्त 30 मिनिटेच असतील. यूएस स्पेस एजन्सी एक विशेष संगणक मॉडेल विकसित करत आहे. ते उपग्रह डेटा वापरून कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) द्वारे पृथ्वीवर आदळण्यापूर्वी 30 मिनिटे सौर वादळांचा अंदाज लावू शकतात.
जेव्हा सूर्याच्या पृष्ठभागावर स्फोट होतो तेव्हा उष्णता, प्रकाश आणि प्लाझ्मा कणांच्या रूपात मोठ्या प्रमाणात ऊर्जा सोडली जाते. यामुळे सौर वादळाचा जन्म होतो, जो पृथ्वीवर आदळू शकतो. तो पृथ्वीच्या दिशेने आलाच पाहिजे असे नाही.
सौर वादळे अवकाशात कुठेही वाढू शकतात. एका मीडिया रिपोर्टनुसार, नासाच्या शास्त्रज्ञांद्वारे एक पूर्व सूचना प्रणाली तयार केली जात आहे, ज्याच्या मदतीने सौर वादळ पृथ्वीच्या कोणत्याही भागावर धडकू शकते याच्या 30 मिनिटे आधी ओळखले जाऊ शकते.
* 150 वर्षांपूर्वी आले सौर वादळ!
सौर उद्रेकादरम्यान निघणारा प्रकाश पृथ्वीवर मोठ्या प्रमाणावर परिणाम करू शकतो. 150 वर्षांपूर्वी अशीच एक घटना घडली होती, ज्याचा टेलिग्राफ सेवेवर वाईट परिणाम झाला होता. सप्टेंबर 1859 च्या सुरुवातीला कॅरिंग्टन इव्हेंट म्हणून ओळखले जाणारे एक सौर वादळ आले. या घटनेमुळे अमेरिका आणि युरोपमधील टेलिग्राफ नेटवर्क उद्ध्वस्त झाले. यानंतर 1989 मध्ये कॅनडातील क्यूबेक शहरात सौर वादळ आले, त्यानंतर 12 तास वीज नव्हती.
* सौर वादळ काय आहे ?
सौर वादळ हा उर्जेचा एक शक्तिशाली स्फोट आहे जो रेडिओ संचार, पॉवर ग्रिड आणि नेव्हिगेशन सिग्नल नष्ट करू शकतो. नासाच्या म्हणण्यानुसार, “सौर ज्वाला” हे सूर्याच्या ठिपक्यांशी संबंधित चुंबकीय उर्जेच्या प्रकाशनातून येणार्‍या किरणोत्सर्गाचे तीव्र स्फोट आहेत. सौर ज्वाला ही आपल्या सौरमालेतील सर्वात मोठी स्फोटक घटना आहेत. ते सूर्यावरील तेजस्वी भागांसारखे दिसतात. आणि ते काही मिनिटांपासून काही तासापर्यंत कायम राहू शकतात.
सोलर फ्लेअर्सना कोरोनल मास इजेक्शन (CME) असेही म्हणतात. हे ज्वाला सूर्यमालेतील सर्वात शक्तिशाली स्फोट मानले जातात. ते अब्जावधी हायड्रोजन बॉम्बपेक्षा जास्त ऊर्जा सोडतात. हे फ्लेअर मध्यम, मजबूत आणि तेजस्वी असू शकतात. सूर्याची चुंबकीय ऊर्जा सोडल्यावर सौर ज्वाला प्रकाश आणि कणांपासून बनतात.
* सूर्य विचित्रपणे वागत आहे ?
शास्त्रज्ञ म्हणतात की सूर्य विचित्रपणे वागत आहे. यावेळी 11 वर्षांच्या सौर चक्रामुळे सूर्य खूप सक्रिय अवस्थेत आहे. यामुळे, चुंबकीय ऊर्जा सोडली जात आहे, ज्यामुळे सौर ज्वाला तयार होत आहेत. जर ते पृथ्वीच्या दिशेने आले तर त्याचे गंभीर परिणाम होऊ शकतात.