चांगली झोप हा एक विषय आहे ज्याकडे अनेकदा दुर्लक्ष केले जाते, परंतु तो आपल्या दैनंदिन जीवनातील एक अतिशय महत्त्वाचा पैलू आहे. झोपेचा आपल्या जीवनाच्या गुणवत्तेवर अनेक मार्गांनी परिणाम होतो – मग ती कामातील आपली कार्यक्षमता असो, दैनंदिन कामांच्या बाबतीत आपली सहनशक्ती असो किंवा रोगांचे प्रतिबंध आणि मानसिक आरोग्य राखणे असो.
झोपेचा मानसिक आरोग्य आणि शारीरिक आरोग्य या दोन्हींवर प्रभाव पडतो. खराब झोप आणि झोपेची कमतरता हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी , चयापचय रोग, बिघडलेली मानसिक क्षमता आणि मेंदूचे रोग यांच्याशी संबंधित आहे. तज्ञांनी दर्शविले आहे की अल्झायमर रोग टाळण्यासाठी निरोगी झोप हा सर्वोत्तम मार्ग असू शकतो. झोप आणि रोगप्रतिकारक क्षमता ह्या दोघांमध्ये मजबूत संबंध आहे.
झोपेचे विकार आणि झोपेचा सामान्य आरोग्यावर होणारा परिणाम यांचा विस्तृत अभ्यास केला गेला असताना, चांगल्या झोपेसाठी आवश्‍यक असलेल्या परिस्थिती ह्याकडे कधी कधी दुर्लक्ष केले जाते. ज्यामुळे झोपेवर परिणाम होऊन अनिद्रा होऊ शकते.
चांगल्या झोपेसाठी :
हवेशीर खोल्यांमध्ये झोपा.
श्‍वसना दरम्यान, आपण हवेतून ऑक्‍सिजन घेतो आणि कार्बन डायऑक्‍साइड (उज2) सोडतो. बंद, लहान खोल्या किंवा बंदिस्त जागेत झोपल्याने उज2 तयार होतो.
जेव्हा उज2 ची मत्रा जास्त होते , तेव्हा विचार, मेंदूचे समन्वय आणि झोप यासारख्या शरीराच्या अनेक कार्यांवर परिणाम होतो.
तसेच डोकेदुखी, एकाग्रता कमी होणे, हृदय गती वाढणे आणि मळमळ होऊ शकते. उे2 च्या वरील पातळीमुळे मेंदूचे नुकसान, कोमा आणि मृत्यू देखील होऊ शकतो.
खोलीचे तापमान, हवेतील आर्द्रता आणि प्रदूषणाकडे लक्ष द्या उन्हाळ्यात उबदार ब्लॅंकेट्‌स तुमच्या झोपेत अडथळा आणू शकतात आणि हिवाळ्यात पाय थंड ठेवल्याने झोप येणे अधिक कठीण होते.
उबदार आणि अति आर्द्र वातावरणात झोपल्याने जागरणाच्या घटनांची वारंवारता वाढते तर कमी आर्द्रता मुळे कोरडेपणा वाढून श्वसनमार्गाला सूज येण्याची शक्‍यता असते.
आर्द्रता कमी करण्याच्या सामान्य पद्धतींमध्ये हवेचा प्रवाह वाढवणे (व्हेंटिलेशन) आणि एअर कंडिशनर वापरणे ह्या गोष्टींचा समाविष्ट आहे.
वायुप्रदूषण मुळे वरच्या घसा खवखवणे, खोकला इत्यादी कारणांमुळे झोपेवर परिणाम होऊ शकतो. यामुळे रक्‍तातील ऑक्‍सिजनचे प्रमाण कमी होऊ शकते, श्‍वासोच्छवासातील ऍसिडोसिस आणि स्लीप एपनिया होऊ शकतो. शिवाय, वायू प्रदूषकांमध्ये ऍलर्जी देखील होऊ शकतात.
आवाज टाळा.
50 वइ पेक्षा जास्त आवाज तुमच्या झोपेची एकूण वेळ कमी करेल. जरी तुम्हाला वाटत असेल की तुम्हाला तुमच्या वातावरणातील सतत आवाजांची सवय झाली आहे, तरीही तुमचे शरीर हे समजते आणि त्यानुसार प्रतिक्रिया देते. कमी-फ्रिक्वेंसी आवाज (उदा. रस्त्यावरील वाहने, विमाने, आणि एअर कंडिशनिंग युनिट्‌स) झोपेसाठी लागणारा वेळ वाढवून झोपेच्या गुणवत्तेवर परिणाम करू शकतात आणि त्यामुळे तुम्हाला सकाळी थकवा जाणवू शकतो.