नवी दिल्ली : जगातील सर्व देशांमध्ये करोना संसर्गाची प्रकरणे पुन्हा एकदा जोर धरू लागली आहेत. दक्षिण आफ्रिकेतील B.1.1.1.529 या प्रकाराने करोनाचा नवा आणि सर्वात धोकादायक मानला जात असल्याने आरोग्य तज्ज्ञ आणि शास्त्रज्ञांची चिंता वाढली आहे. या नवीन प्रकाराला ‘ओमिक्रॉन’ असे नाव देण्यात आले आहे. जरी जगभरात ओमिक्रॉन प्रकाराची प्रकरणे फारच कमी आहेत, तरीही अभ्यासाच्या आधारावर वैज्ञानिकांचे म्हणणे आहे की हा प्रकार करोनाचा आतापर्यंतचा सर्वात संसर्गजन्य आणि प्राणघातक प्रकार असू शकतो. रिपोर्ट्सनुसार, करोनाच्या या नवीन प्रकारात सुमारे 32 उत्परिवर्तन दिसले आहेत, ज्यामुळे ते अत्यंत धोकादायक आहे. यापूर्वी, करोनाच्या लॅम्बडा प्रकारात सर्वाधिक सात उत्परिवर्तन आढळून आले होते.
ओमिक्रॉन व्हेरियंटवरील अभ्यासात असा दावा करण्यात आला आहे की ते आतापर्यंतच्या सर्वात धोकादायक डेल्टा व्हेरियंटपेक्षा घातक असू शकते. याव्यतिरिक्त, त्याच्या उत्परिवर्तनांमध्ये लसीद्वारे तयार केलेल्या प्रतिकारशक्तीमध्ये प्रवेश करण्याची क्षमता असल्याने, लसीकरण केलेल्या लोकांसाठी यामुळे समस्या उद्भवू शकतात. चला, जाणून घेऊया करोनाच्या आतापर्यंतच्या सर्वात घातक डेल्टा आणि लॅम्‍डा प्रकारांपेक्षा ओमिक्रॉन प्रकार किती वेगळा आहे? तसेच ते कसे रोखायचे?
मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, दक्षिण आफ्रिकेच्या बोत्सवाना येथे प्रथम दिसलेल्या या प्रकाराची प्रकरणे आणखी तीन देशांमध्ये नोंदवली गेली आहेत. शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की या प्रकाराचे स्वरूप असे आहे की यामुळे संक्रमित लोकांमध्ये गंभीर गुंतागुंत होऊ शकते. सर्वात गंभीर म्हणजे त्यात दिसलेली 32 उत्परिवर्तने, तज्ञ म्हणतात की एका प्रकारात जितके जास्त उत्परिवर्तन असतील तितकी व्हायरसची प्रतिकारशक्ती सुटण्याची शक्यता जास्त असते. Omicron प्रकारामध्ये K417N, E484A, P681H आणि N679K सारखी उत्परिवर्तन आढळून आली आहे ज्यामुळे ते चकमा देण्यापासून सहजतेने रोगप्रतिकारक बनतात.
ओमिक्रॉन प्रकारापूर्वी, करोनाच्या लॅम्बडा प्रकारात सर्वाधिक सात उत्परिवर्तन होते. पेरूमध्ये पहिल्यांदा दिसलेल्या करोनाच्या या प्रकारात दिसणाऱ्या सात उत्परिवर्तनांनी शास्त्रज्ञांना थक्क केले होते. शास्त्रज्ञांनी सांगितले की लॅम्बडा प्रकारात दिसणारे सात उत्परिवर्तन डेल्टा प्रकारापेक्षा ते अधिक प्राणघातक बनवतात. उत्परिवर्तनांची उच्च संख्या कोणत्याही विषाणूच्या संसर्गाच्या दरात लक्षणीय वाढ करते.
ओमिक्रॉन प्रकाराची प्रकरणे नोंदवण्यापूर्वी, करोनाचे डेल्टा प्रकार सर्वात प्राणघातक आणि संसर्गजन्य असल्याचे मानले जात होते. भारतातील करोनाच्या दुसऱ्या लाटेत झालेल्या विध्वंसासाठी करोनाचा हा प्रकारही जबाबदार असल्याचे मानले जाते. करोनाचे डेल्टा प्रकार (B.1.617.2) भारतासह जगातील सर्व देशांमध्ये दिसून आले. अभ्यासानुसार, या प्रकारामुळे संक्रमित व्यक्तीच्या फुफ्फुसांना गंभीर नुकसान होते, म्हणूनच संसर्ग झालेल्यांमध्ये मृत्यूचे प्रमाण देखील खूप जास्त होते.
सप्टेंबर महिन्यात वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) ने आपल्या साप्ताहिक महामारी बुलेटिनमध्ये करोनाच्या mu प्रकाराविषयी सांगितले. या प्रकाराच्या अभ्यासात, शास्त्रज्ञांना असे आढळून आले की ते लसीपासून शरीरात निर्माण होणारी प्रतिकारशक्ती सहजपणे दूर करू शकते. शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, करोनाच्या mu प्रकारामुळे लसीकरण झालेल्या लोकांमध्येही संसर्ग होऊ शकतो.
ओमिक्रॉन, लॅम्बडा आणि डेल्टा प्रकारांची वैशिष्ट्ये
कोरोनाच्या नुकत्याच समोर आलेल्या ओमिक्रॉन प्रकारामुळे शास्त्रज्ञांची चिंता वाढली आहे. दक्षिण आफ्रिकेच्या नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ कम्युनिकेबल डिसीजेस (NICD) ने असे म्हटले आहे की “सध्या B.1.1 च्या संसर्गानंतर कोणतीही असामान्य लक्षणे आढळून आलेली नाहीत. डेल्टा आणि करोनाच्या इतर प्रकारांमुळे लोकांना संसर्ग होऊ शकतो. करोनाच्या सर्व प्रकारांच्या संसर्गामध्ये, लोक श्वास लागणे, चव आणि वास कमी होणे, खोकला, घसा खवखवणे आणि ताप यांसारखी लक्षणे दिसत आहेत.
० करोनाच्या प्रकारांपासून सुरक्षित कसे राहायचे?
आरोग्य तज्ञांच्या मते, करोना संसर्गापासून सुरक्षित राहण्यासाठी नेहमी प्रतिबंधात्मक उपायांचा वापर करणे सर्वात महत्वाचे आहे. यासाठी मास्क लावणे, हाताची स्वच्छता राखणे आणि सोशल डिस्टन्सिंगच्या नियमांचे पालन करणे अत्यंत आवश्यक मानले जाते. याशिवाय, करोनाला रोखण्यासाठी लसीकरण सर्वात महत्वाचे आहे, ज्या लोकांनी लसीचे दोन्ही डोस घेतले आहेत त्यांना गंभीर संसर्ग आणि मृत्यूचा धोका कमी आहे.