जगातील सर्वात मोठ्या विषारी सापाला किंग कोब्रा म्हणतात. किंग कोब्राची लांबी सुमारे 13 फूट असू शकते, ज्याची ओळख मोठा फणा आहे. किंग कोब्राचे साम्राज्य भारतापासून इंडोनेशियापर्यंत विस्तारले आहे. यापैकी चार प्रजाती संपूर्ण जगावर राज्य करतात, जे किंग कोब्राच्या प्रजातींचे राजेशाही वंशज आहेत. या एकमेव सापाची चार वेगवेगळी रूपे पाहायला मिळतात. संकरित प्रजननानंतर, किंग कोब्राचे स्वरूप वेगळे, भयावह आणि विषारी असते.
जगात आढळणाऱ्या किंग कोब्राच्या चार प्रजातींना अद्याप अधिकृत नाव मिळालेले नाही. परंतु ते नैऋत्य भारतातील पश्चिम घाट वंश, भारत आणि मलेशियातील इंडो-मल्यायन वंश, पश्चिम चीन आणि इंडोनेशियातील इंडो-चायनीज वंश आणि फिलीपिन्समध्ये आढळणारे लुझोन बेट वंश या नावांनी ओळखले जातात. चला जाणून घेऊया किंग कोब्राबद्दलचे धक्कादायक खुलासे…
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्सचे उत्क्रांतीवादी पर्यावरणशास्त्रज्ञ आणि या अभ्यासाचे संशोधक कार्तिक शंकर म्हणतात की किंग कोब्राच्या अनेक प्रजाती आहेत हे आश्चर्यकारक आहे. कारण त्या सर्व सारख्याच दिसतात. ते परिसरानुसार वागतात, असे अभ्यासात म्हटले आहे.
समानता असूनही, ते मोठ्या भौगोलिक क्षेत्रात राहतात. उदाहरणार्थ, फिलीपिन्समध्ये आढळणाऱ्या कोब्राच्या शरीरावर पांढर्‍या रंगाचे वर्तुळ असतात, तर थायलंडमध्ये आढळणाऱ्या कोब्राचे शरीर सफेद रंगाचे असते.
कोब्रा हा एक असा साप आहे जो आजूबाजूच्या वस्तू गोळा करतो आणि आपले घरटे बनवतो ज्यामध्ये तो अंडी घालतो. त्यांची अंड्यांबद्दलची वागणूक देशानुसार बदलते. अनेक भागात, मादी किंग कोब्रा अंडी उबवतात तर काही ठिकाणी ते तसेच सोडतात.
संशोधक किंग कोब्राचे वर्तन आणि शारीरिक फरक तसेच चार प्रजातींमधील अनुवांशिक फरक समजून घेण्याचा प्रयत्न करत आहेत. कर्नाटकातील कलिंगा सेंटर फॉर रेन फॉरेस्ट इकोलॉजीचे जीवशास्त्रज्ञ पी. गौरीशंकर म्हणतात, किंग कोब्राच्या आनुवंशिकतेचा अभ्यास करणे कठीण काम आहे. त्यांना धरून त्यावर संशोधन करणे धोकादायक ठरू शकते.
किंग कोब्राचा अभ्यास करण्यात अडचणी येत असल्याचे ते सांगतात. त्यांनी सांगितले की किंग कोब्रामधील अनुवांशिक फरक समजून घेण्यासाठी त्यांच्या टीमने 62 किंग कोब्राचे डीएनए नमुने गोळा केले आहे.
संशोधकांनी प्रथम मायटोकाँड्रियल जनुकांचा अभ्यास केला. ही जनुके आईकडून मुलाकडे हस्तांतरित केल्यामुळे हे केले गेले आहे. यामध्ये चार वेगवेगळ्या प्रजातींची माहिती मिळाली आहे. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे ते कोणत्याही एका स्थानिक प्रजातीशी संबंधित नाहीत आणि त्यांच्याशी संबंधित नाहीत. अनुवांशिकदृष्ट्या देखील ते भिन्न आढळले आहेत.