नवी दिल्ली : पृथ्वीवर अनेक प्रकारचे दुर्मिळ प्राणी आढळतात. हे प्राणी त्यांच्या वेगळेपणासाठी जगभर ओळखले जातात. प्राण्यांच्या अनेक प्रजातींना शास्त्रज्ञांच्या विशेष संरक्षणाखाली ठेवण्यात आले आहे. साधारणपणे असे दिसून येते की पाण्यात राहणारे प्राणी दीर्घकाळ जिवंत राहतात. आज आम्ही तुम्हाला पृथ्वीवर राहणार्‍या त्या जीवांबद्दल सांगणार आहोत, जे दीर्घायुष्यी आहेत किंवा खूप जास्त काळ जगतात. चला, जाणून घेऊया.
1. बोहेड व्हेल
बोहेड व्हेल आर्क्टिक समुद्रात आणि आसपास राहते. हा मासा 200 वर्षांहून अधिक काळ जगू शकतो. आतापर्यंतची सर्वात जास्त काळ जगणारी व्हेल 211 वर्षे जगली. या माशाचा सर्वात जवळचा नातेवाईक, मिंक व्हेल, 60 वर्षांपर्यंत जगतो. सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे बोहेड व्हेलमध्ये एक विशेष प्रकारचे जनुक (ERCC1) असते. हे जनुक शरीरातील खराब झालेले डीएनए दुरुस्त करण्यात मदत करते. त्यामुळे बोहेड व्हेलला कॅन्सरसारखा धोकादायक आजार होत नाही.
2. कासव
कासवही दीर्घकाळ जगतात. गॅलापागोस कासव सरासरी 200 ते 250 वर्षे जगू शकतात. ‘अद्वैत’ नावाचे नर कासव 225 वर्षे जगले. या कासवाचा 2006 मध्ये वयाच्या 225 व्या वर्षी मृत्यू झाला होता. शास्त्रज्ञांच्या मते, कासवांच्या दीर्घायुष्याचे कारण त्यांच्या डीएनए रचनेत आहे. त्यांचे जीन वेरिएंट सेलमधील डीएनए दुरुस्ती लांबवतात, ज्यामुळे सेलची एन्ट्रॉपी कालांतराने वाढते. एक प्रमुख कारण म्हणजे यामुळे काही कासवे 250 वर्षांपेक्षा जास्त जगतात. गॅलापागोस कासव सात गॅलापागोस बेटांवर राहतात आणि अनेकदा पर्यटक त्यांना भेट देतात.
3. फ्रेशवॉटर पर्ल मसेल
फ्रेशवॉटर पर्ल मसेल हे पाण्यात राहणारे सर्वात अद्वितीय प्राणी आहेत. हे एक प्रकारचे मोत्यांचे शिंपले असतात. पाण्यातील सूक्ष्म कण गाळून ते अन्न तयार करतात. त्यांची पचन प्रक्रिया अतिशय मंद असते. यामुळे ते बराच काळ जगतात. शास्त्रज्ञांच्या मते, आतापर्यंत सापडलेला सर्वात जुना मोत्याचा शिंपला 280 वर्षांपेक्षा जुना आहे.
4. ग्रीनलँड शार्क
हे मुख्यतः आर्क्टिक समुद्रात आढळते. ग्रीनलँड शार्क एका वर्षात फक्त 1 सेमी लांबी वाढतो. ते खूप आळशी मासे असतात आणि हळूहळू पोहतात. शास्त्रज्ञांच्या मते, संथ पोहण्यामुळे त्यांच्या शरीरातून ऊर्जा कमी होते. यामुळेच ग्रीनलँड शार्क जास्त काळ जगतात. काही ग्रीनलँड शार्क 400 वर्षांपर्यंत जगू शकतात.
5. हायड्रा
तुम्ही पुस्तकांमध्ये हायड्राबद्दल वाचले असेलच. अनेक संशोधनांनंतरही शास्त्रज्ञ आजपर्यंत त्याचे नेमके वय सांगू शकलेले नाहीत. काही तज्ञांच्या मते ते अमर आहेत. जर त्यांना कोणत्याही प्रकारे दुखापत झाली नाही तरीही ते कधीही मरणार नाहीत.
6. रफी रॉकफिश
सर्वाधिक जिवंत माशांमध्ये रफी रॉकफिशचे नाव समाविष्ट आहे. वॉशिंग्टन डिपार्टमेंट ऑफ फिश अँड वाइल्डलाइफनुसार हा मासा किमान 205 वर्षे जगू शकतो.